Türkiye ve dünyadaki enflasyonist ortamın devam etmesi, krediye ulaşımda yaşanan zorluklar ve müteahhit maliyetlerinin artması konut satışlarının düşmesine yol açtı. Türkiye genelinde 2023’ün ilk 9 aylık döneminde konut satışları yüzde 14,9 azalışla 900 bin 74’e gerilerken, krediyle konut satışlarında da yüzde 50 düşüş gerçekleşti.
Ayşe Nur BÜYÜKHAN – Göksel BAŞARAN
Türkiye genelinde konut satışları 2023 yılının eylül ayında yüzde 9,5 azalarak 102 bin 656 olarak gerçekleşti. 2023’ün ilk 9 aylık döneminde ise satışlar yüzde 14,9 azalışla 900 bin 74 olurken krediyle konut satışlarında da yüzde 50 düşüş gerçekleşti.
Bursa’da inşaat sektörünün temsilcileri konut satışlarındaki düşüşün sebeplerini, finansmana erişimde yaşanan sıkıntıları, maliyetlerin artışını ve vatandaşın alım gücünün azalmasının nedenlerini ve 2024 yılı beklentilerini Ekohaber’e anlattı.
Muhammed Adiloğlu
Adiloğlu Grup YKB
Vatandaşın alım gücünde düşüş var
Konut satışlarının 2022 yılı ilk dokuz ayına kıyasla 2023 yılının aynı döneminde düşmüş olmasının en temel sebebi, konut maliyetlerindeki astronomik artışa bağlı olarak konut fiyatlarının yükselmesi, alım gücünün hızla düşmesi diyebiliriz. Alım gücünün düştüğü bir ortamda bankaların vade farklarını çok yüksek seviyede tutması, buna rağmen kredi vermekten çekinmeleri sektörün iyice daralmasına sebep olmuştur.
Konut talebine olan arzın azalması ile elbette kısmen de olsa konut fiyatları geri gelmiş oldu. Bunun sebebi kâr marjının iyice sınırlanması diyebiliriz. Ya da eski maliyetin etkisi de olabilir. Fakat, bunun uzun sürmesi mümkün gözükmüyor çünkü konut stoğu, satışların çok düşük olmasına rağmen oldukça düşük seviyede. Arzın azalması ile konut imalatının azalmasının birbirine paralel olması, fiyatların piyasanın beklediği seviyede geri gelmeyeceğini bize gösteriyor.
Maliyet artışının hâlâ devam ediyor olması buna bağlı olarak artan fiyatlar ile alım gücünün düşmesi elbette devam eden projelerin yavaşlamasına ve hiç başlamamış yeni projelerin ertelenmesine sebep oluyor. Bilhassa kat karşılığı yapılan inşaatlarda anlaşma oranlarının yüksek olması yeni projelerin başlamasını olumsuz etkiliyor. Maliyetteki artış hızının aynı şekilde arsa maliyetindeki artışta da devam etmesinin hiçbir mantıklı sebebi yok maalesef. Maliyet artıyorsa, kat karşılığı anlaşmalardaki oranın örneğin yüzde 45 seviyesinden yüzde 35’e düşmesi gerekiyor. Bunu göremediğimiz sürece yeni projelerin olmasını bekleyemeyiz.
Konut satışlarında önümüzdeki yılda ciddi anlamda iyileşme olacağını düşünmüyorum. Fakat devletin kredi kampanyaları yapması durumunda kısmen de olsa 2023 yılına oranla daha iyi seviyelere geleceğini düşünebiliriz. Önümüzdeki yıl, 2023 yılına göre konut satışlarında artış olabilir fakat geçmiş yıllardaki en yüksek seviyenin yine altında kalacağı kanaatindeyim.